Deskripsiyon
Ang Pampubliko at Pribadong Pakikipagsosyo (Public Private Partnership, PPP) ay isang pangmatagalang kontrata sa pagitan ng isang entidad ng pamahalaan at isang pribadong entidad para sa pagbibigay ng serbisyo o asset na kapaki-pakinabang sa publiko, kung saan ang pribadong partido ay may ilang panganib at responsibilidad. Ang mga PPP ay maaaring maging kaakit-akit para sa mga pamahalaan dahil maaari nilang ilipat ang mga paunang gastos sa mga pribadong kasosyo, samantalahin ang panlabas na kadalubhasaan, at magbukas ng mga bagong opsyon sa pagpopondo.
Ang mga konsesyon ay isang uri ng modelo ng PPP kung saan ang operator ng pribadong sektor (concessionaire) ay may pananagutan para sa buong paghahatid ng mga serbisyo sa isang partikular na lugar, kabilang ang pagtatayo, pagpapatakbo, pagpapanatili, pamamahala, at rehabilitasyon ng sistema. Ang operator ay may pananagutan para sa lahat ng kapital na pamumuhunan na kinakailangan upang bumuo, mag-upgrade, o palawakin ang sistema. Bagama’t ang operator ng pribadong sektor ang may pananagutan sa pagbibigay ng mga asset, ang mga naturang asset ay pag-aari ng publiko sa panahon ng konsesyon. Ang pampublikong sektor ay may pananagutan sa pagtatatag ng mga pamantayan sa pagganap at pagtiyak na ang concessionaire ay nakakatugon sa mga ito.
Kinokolekta ng concessionaire ang taripa nang direkta mula sa mga gumagamit ng sistema at ang isang kontrata ng konsesyon ay karaniwang may bisa sa loob ng 25–30 taon upang ang operator ay may sapat na oras upang mabawi ang kapital na namuhunan. Ang pampublikong awtoridad ay maaaring mag-ambag sa gastos sa pamumuhunan sa kapital sa pamamagitan ng isang “subsidy” ng pamumuhunan (viability gap financing) upang makamit ang komersyal na kakayahang umangkop ng konsesyon. Maaaring mabayaran ang pamahalaan para sa kontribusyon nito sa pamamagitan ng pagtanggap ng proporsyonal na halaga ng taripa na nakolekta.
Ang mga konsesyon ay isang kontrata na nakabatay sa output kung saan mananagot ang kontratista sa pagtugon sa mga output ng kontrata. Bagama’t maaaring gamitin ang mga konsesyon para sa parehong mga proyektong greenfield at brownfield, kadalasang ginagamit ang mga ito sa mga proyektong greenfield dahil sa mas mataas na panganib ng mga isyu sa cash flow at kakayahang kumita sa mga proyekto ng brownfield na konsesyon.
Mga Kondisyon sa Pagpapagana at Pangunahing Pagsasaalang-alang
- Legal at regulasyong balangkas para sa mga PPP. Ang isang matatag na legal at regulasyong kapaligiran sa bansa ng proyekto ay mahalaga para sa pagbubuo ng mga proyekto ng PPP, kabilang ang mga proyekto ng BOT. Dapat tukuyin ng balangkas na ito ang mga karapatan sa pamumuhunan ng pribadong sektor, tiyakin ang transparent na pagkuha, balangkasin ang mga proseso ng arbitrasyon, at magtatag ng mga hakbang para sa pagkabangkarote/mga palya sa pagbabayad. Ang malinaw na paglalarawan ng mga kakayahan sa pagpapatupad sa mga institusyon ay mahalaga. Ang balangkas ng regulasyon ay hindi lamang lumilikha ng mga pagkakataon sa negosyo para sa mga pribadong mamumuhunan kundi nakakaimpluwensya rin sa bilis ng transaksiyon, mga desisyon sa pagpepresyo, at legal na katiyakan sa mga kontraktuwal na kaayusan at panuntunan ng pagpapatupad ng batas.
- Ang kadalubhasaan ng pampublikong sektor sa disenyo at pagpapatupad. Ang matagumpay na pagpapatupad ng PPP ay nakasalalay sa isang epektibong balangkas ng institusyonal na malinaw na naglalarawan ng mga tungkulin at responsibilidad sa lahat ng ministeryo at tanggapan ng koordinasyon. Pinahuhusay nito ang kakayahan at tinitiyak ang epektibong pagpapatupad ng mga kasunduan sa PPP, na nagpapatibay sa pangkalahatang tagumpay at pagpapanatili ng mga pakikipagtulungan sa pagitan ng pampubliko at pribadong sektor.
- May kakayahang mga tagapagkaloob ng pribadong sektor. Magiging matagumpay lamang ang PPP kung may kakayahan ang pribadong sektor na magdagdag ng halaga sa paghahatid ng mga serbisyong pampubliko. Dahil dito, ang mga modelo ng PPP ay dapat lamang ilapat sa mga proyekto kung saan ang pribadong sektor ay may mga kakayahan upang matugunan ang mga pamantayan ng serbisyo na iniaatas ng pamahalaan o ng publiko. Ito ay partikular na mahalaga sa isang modelo ng Konsesyon kung saan kailangang tiyakin ng entidad ng operator ng pribadong sektor ang epektibong pamamahala at napapanatiling operasyon ng imprastraktura sa mahabang panahon ng 25-30 taon.
Mga Potensyal na Hamon
- Kakulangan ng kapasidad ng pampublikong sektor na bumalangkas at magpatupad ng mga balangkas ng PPP. Ang hindi sapat na kapasidad ng pampublikong sektor sa pagbubuo ng patakaran at pamamahala sa regulasyon ay maaaring makahadlang sa paglikha ng matatag na mga balangkas ng legal o regulasyon ng PPP at dismayahin ang pamumuhunan at pakikilahok ng pribadong sektor. Karagdagan pa, ang limitadong kapasidad ng pampublikong sektor sa pagpaplano at pamamahala ng mga proyekto ng PPP ay maaaring magresulta sa mahinang pagkakaayos ng mga kontrata, hindi malinaw na alokasyon sa panganib, at pagbabawas ng apela para sa mga pribadong mamumuhunan. Sa partikular, ang mga proyekto ng konsesyon ay humihiling ng mataas na antas ng kadalubhasaan at pangangasiwa mula sa pampublikong sektor sa disenyo ng kontrata, pamamahala sa panganib, mga negosasyon sa operator ng pribadong sektor upang matiyak na ang proyekto ay naaayon sa pampublikong interes.
- Kakulangan ng kapasidad ng pribadong sektor upang lumahok ang mga kontratista sa PPP. Ang limitadong kapasidad sa loob ng pribadong sektor ay maaaring magdulot ng mga hamon para sa mga kontratista na sumunod sa mga legal at regulasyong balangkas, na humahantong sa mga punto ng hadlang at pagkaantala sa pagpapatupad ng proyekto.Ang isyung ito ay partikular na makabuluhan sa isang proyekto ng konsesyon kung saan ang operator, na nangangasiwa sa buong siklo ng buhay ng proyekto, ay maaaring hindi matugunan ang mga obligasyon at regulasyon sa kontraktuwal, at maantala ang pagtatayo at pagpapatakbo ng utilidad/pasilidad. Maaaring humarap ang mga konsesyon sa mga hamon sa pagbuo ng matatag na kompetisyon dahil sa limitadong bilang ng mga kuwalipikadong operator para sa mga pangunahing network ng imprastraktura, na posibleng makaapekto sa mga benepisyo ng kompetisyon sa pamilihan.
- Panganib ng hindi pagpapatuloy ng serbisyo dahil sa mga hamon sa pananalapi na kinakaharap ng mga kontratista. Kung ang kontratista ay nahaharap sa mga hamon sa pananalapi sa panahon ng kontrata, ang pagpapatuloy ng serbisyo ay maaaring makompromiso kung ang pamahalaan/alternatibong pribadong tagapagkaloob ay hindi maaaring pumalit at magpatuloy sa paghahatid ng serbisyo. Ang hamon na ito ay partikular na nauugnay para sa mga proyekto ng konsesyon, kung saan may mataas na gastos sa pagpapalit ng mga operator dahil sa kumplikadong katangian ng paglilipat ng mga responsibilidad at mga potensyal na legal na kumplikado.
- Posibleng kumplikadong proseso ng pag-bid at disenyo ng kontrata. Ang pagtukoy sa mga aktibidad ng operator sa mga kontrata ng konsesyon ay maaaring maging kumplikado, na nagdudulot ng hamon sa pagbalangkas ng mga komprehensibong kasunduan na malinaw na nagbabalangkas ng mga tungkulin at responsibilidad. Higit pa rito, ang pangangailangan para sa mga pangmatagalang kontrata upang mabawi ang malaking gastos sa pamumuhunan ay nagdaragdag ng pagiging kumplikado sa proseso ng pag-bid at disenyo ng kontrata, na may mga hamon sa mga inaasahang pangyayari sa loob ng 25 taong panahon.
- Panganib ng kontrobersya sa pulitika at kahirapan sa organisasyon. Ang mga kontrata ng konsesyon, dahil sa kanilang pangmatagalan at komprehensibong katangian, ay maaaring maging kontrobersiyal sa pulitika at mahirap ayusin. Nagdudulot ito ng mga kahirapan sa pagpapanatili ng patuloy na suporta mula sa pampublikong sektor, lalo na sa panahon ng mga pagbabago sa pamumuno sa pulitika.
Mga Potensyal na Benepisyo
- Mga potensyal na kahusayan sa gastos. Ang mga kontratista ng pribadong sektor, na inatasang mangasiwa sa iba’t ibang yugto ng proyekto ng pagdidisenyo, pagtatayo, pagpapanatili, at pagpapatakbo, ay pinapasigla na i-optimize ang mga gastos sa siklo ng buhay para sa pangmatagalang kahusayan sa gastos. Nagreresulta ito sa pinahusay na halaga para sa pampublikong sektor, dahil inuuna ng mga tagapagkaloob ng pribadong sektor ang pagpapanatili ng de- kalidad na mga pamantayan habang pinapaliit ang mga gastos sa siklo ng buhay. Ito ay partikular na nauugnay sa mga proyekto ng konsesyon dahil may mga malakas na insentibo para sa operator na pataasin ang kahusayan dahil ang mas mababang gastos ay hahantong sa mas mataas na kita.
- Ang mga kontratista ng pribadong sektor ay pinasisigla na maghatid ng mga pinakamainam na resulta. Ang mga kontratista ng pribadong sektor ay pinapasigla na maghatid ng pinakamainam na resulta habang hinahangad nilang matugunan at lumampas sa mga target sa pagganap sa iba’t ibang yugto ng proyekto. Nagreresulta ito sa pinahusay na kalidad ng serbisyo, napapanahong paghahatid ng proyekto, at epektibong pangmatagalang pamamahala ng mga pampublikong asset, na sa huli ay kapaki-pakinabang kapwa sa pampublikong sektor at mga end-user. Sa partikular, hinihikayat ng modelo ng konsesyon ang pagtaas ng pananagutan at kahusayan sa pagganap, dahil ang operator ay naudyukan na panindigan ang matataas na pamantayan upang matiyak ang patuloy na tagumpay ng imprastraktura sa buong panahon ng konsesyon.
- Paglilipat ng peligro mula sa pampublikong sektor. Sa isang proyekto ng konsesyon, inaako ng operator ng pribadong sektor ang responsibilidad para sa lahat ng panganib sa pagtatayo at pagpapatakbo sa panahon ng konsesyon. Ang madiskarteng paglilipat ng panganib na ito ay hindi lamang nagpapagaan ng mga potensyal na pasanin sa pananalapi sa pampublikong sektor kundi nagpapalakas din ng pakiramdam ng pananagutan sa loob ng pribadong sektor, na nag-uudyok sa kanila na magpatupad ng matatag na mga diskarte sa pamamahala ng panganib.
- Ang mabisang paraan upang maakit ang pribadong pagpopondo. Ang mga konsesyon ay isang epektibong paraan upang maakit ang pribadong pananalapi na kinakailangan para pondohan ang bagong konstruksiyon o i-rehabilitate ang mga kasalukuyang pasilidad. Sa pamamagitan ng paggamit ng pribadong pagpopondo sa pamamagitan ng mga konsesyon, mas mahusay na mailalaan ng mga pamahalaan ang kanilang mga mapagkukunang pambadyet at idirekta ang mga pondo ng publiko patungo sa iba pang mahahalagang serbisyo.
Mga Pinagmulan/Karagdagang Impormasyon
- World Bank (2020). Mga konsesyon na Magtayo-Magpatakbo-Maglipat (Build-Operate-Transfer, BOT) at Magdisenyo-Magtayo-Magpatakbo (Design-Build-Operate, DBO) na mga proyekto. Available sa:
https://ppp.worldbank.org/public-private-partnership/agreements/concessions-bots-dbos - Thomson Reuters (2024). Konsesyon. Available sa: https://content.next.westlaw.com/Glossary/PracticalLaw/I1c635e3fef2811e28578f7ccc38dcbee?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)
- ADB (n.d.). Handbook ng Pampubliko at Pribadong Pakikipagsosyo. Available sa: https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/31484/public-private-partnership.pdf
- PPIAF (2008). Nakahanda na ba ang mga konsesyon sa brownfield para sa pagbabalik? Available sa: https://www.ppiaf.org/sites/default/files/documents/2008-01/Gridlines-32-Brownfield_20Concessions_20-_20JLeigland.pdf