မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း

အကြောင်းအရာဖော်ပြချက်

မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း သို့မဟုတ် မြေယာပြန်လည်ချိန်ညှိခြင်းဆိုသည်မှာ မြေပိုင်ရှင်များက ၎င်းတို့၏မြေတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို အစိုးရသို့ လွှဲပြောင်းပေးကာ တန်ဖိုးမြှင့်နိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုစရိတ် ကာမိစေရေးအတွက် တစ်ပိုင်းတစ်စစီဖြစ်နေသော မြေကွက်များကို ပေါင်းစည်းမှု ဆောင်ရွက်ချက်ဖြစ်သည်။ လတ်တလော ဖွံ့ဖြိုးရေး ဆောင်ရွက်နေသောမြေကို ပိုမို တန်ဖိုးရှိလာစေရန်အတွက် ဤဆောင်ရွက်ချက်နှင့်အတူ မြေအမျိုးအစား ပြောင်းလဲသတ်မှတ်မှုများ သို့မဟုတ် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း လျှော့ပေါ့ပေးခြင်းများ အတူတွဲပါလာလေ့ရှိသည်။ မြေပိုင်ရှင်များက ပြည်သူပိုင် လမ်းများ၊ ရေ၊ မီး ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများနှင့် ပန်းခြံများကဲ့သို့ ပြည်သူပိုင် အခြေခံအဆောက်အအုံနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများအတွက် ၎င်းတို့မြေ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို မျှဝေပေးပါသည်။ သို့ရာတွင် အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဆောင်ရွက်လိုက်သည့်ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကြောင့် ပို၍ သေးငယ်သွားသော မြေကွက်ကို ပို၍ တန်ဖိုးရှိသွားစေပါသည်။ မြေယာပေါင်းစည်းခြင်းကို ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရများ သို့မဟုတ် ပုဂ္ဂလိက မြေပိုင်ရှင်များက စတင်လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။

အခြေအနေများကို ဖန်တီးခြင်းနှင့် အဓိက ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာများ

• မြေယာပေါင်းစည်းခြင်းအတွက်ရှင်းလင်းသော ဥပဒေ မူဘောင်။ မြေယာပေါင်းစည်းခြင်းအတွက် အထူးဥပဒေ၏ အရေးပါမှုသည် စည်းမျဉ်းများကို ချမှတ်ရုံသာမက အစိုးရနှင့် မြေပိုင်ရှင်များအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် နည်းလမ်းတစ်ခုလည်းဖြစ်သည့် အတွက် အရေးကြီးပါသည်။ မူဘောင်တွင် မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အခြေအနေများ၊ မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း ဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်များချမှတ်ရန် ဒေသဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်များထံ အပ်နှင်းထားသည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ၊ မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း အစီအစဉ်များတွင် ပါဝင်သည့် ပိုင်ရှင်များ၏ အခွင့်အရေးများနှင့် တာဝန်ဝတ္တရားများအပြင် မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း အစီအစဉ်များကို ဆန့်ကျင်သည့် အုပ်စုများအား အရေးယူနိုင်မှုများကို သတ်မှတ်ထားသင့်ပါသည်။
• မြေယာပေါင်းစည်းခြင်းကြောင့်တန်ဖိုးတက်စေရန် နည်းစနစ်များ သတ်မှတ်ထားရှိခြင်း။ မြေယာပေါင်းစည်းခြင်းမှ ရရှိသည့် အမြတ်အစွန်း များကို တွက်ချက်ပုံနှင့် ပြန်လည်ဖြန့်ဝေပုံတို့ကို ထိန်းချုပ်သည့် ရှင်းလင်းသော လမ်းညွှန်ချက်များ သို့မဟုတ် နည်းလမ်းများသည် မြေပိုင်ရှင်များနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေး ဆောင်ရွက်သူများ (အစိုးရ အေဂျင်စီများ အပါအဝင်) အကြား အငြင်းပွားမှုကို အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် လျှော့ချရေးအတွက် အရေးကြီးပါသည်။ အထူးသဖြင့် မြို့ပြတည်ဆောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ဖွံ့ဖြိုးရေးဆောင်ရွက်ခြင်းကြောင့် တက်လာသည့် မြေယာတန်ဖိုးများကို မည်သို့ ရယူရမည်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သတ်မှတ်ရန် လိုပါမည်။
• ရှင်းလင်းသောအငြင်းပွားမှု သို့မဟုတ် မကျေနပ်မှု ဖြေရှင်းရေး နည်းလမ်းများ။ စီမံကိန်းများအတွင်း မြေပိုင်ရှင်များအတွက် မကျေနပ်ချက်များနှင့် ကန့်ကွက်ချက်များ တင်ပြနိုင်ရေး ရှင်းလင်းသည့် နည်းလမ်းများကို သတ်မှတ်ပေးသည့် လက်တွေ့ကျပြီး ယုံကြည်စိတ်ချရသော မကျေနပ်ချက် ဖြေရှင်းရေး နည်းလမ်းများကို ဖန်တီးပေးရမည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံတွင် တိုင်ကြားချက်နှင့် အယူခံဝင်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ ပါဝင်သည့် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ တိုင်ကြားချက် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ဥပဒေဖြစ်သည့် သီးခြား ရပ်တည်နေသော ဥပဒေအောက်ရှိ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများဖြင့် ၎င်းကို အကောင်အထည်ဖော်သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် မြေပိုင်ရှင်များက ၎င်းတို့၏ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ သို့မဟုတ် မကျေနပ်ချက်များကို စီမံကိန်း အာဏာပိုင် အဖွဲ့အစည်းထံ တင်ပြနိုင်ပြီး အာဏာပိုင် အဖွဲ့အစည်း၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို မကျေနပ်ပါက မကျေနပ်ချက်များကို ဖြေရှင်းပေးရန်အတွက် အထူးတရားခွင်ကို တက်နိုင်သည်။
• မသင့်လျော်သောမြေယာအသုံးပြုမှုကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန်အတွက် တင်းကျပ်သော မြေအမျိုးအစားသတ်မှတ်ရေး စည်းမျဉ်းများမှာ အရေးကြီးပါသည်။ ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းရှင်များက ၎င်းတို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်များအပေါ် ဆိုးကျိုး သက်ရောက်စေနိုင်သည့် ဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်အတွက် မြေယာ ပေါင်းစည်းခြင်းပြုလုပ်ခြင်းကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန် မြေအမျိုးအစား သတ်မှတ်ရေး စည်းမျဉ်းများကို ရှင်းလင်းစွာ ချမှတ်ပြီး ခိုင်မာစွာ ပြဋ္ဌာန်းထားရမည်။

အလားအလာရှိသော စိန်ခေါ်မှုများ

• အစိုးရအရာရှိများ၏ အတွေ့အကြုံ နည်းပါးခြင်း။ . အစိုးရ အရာရှိများသည် ခိုင်မာသော မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း စည်းမျဉ်းများကို မူကြမ်းရေးဆွဲရန်နှင့် အဆိုပါ အစီအစဉ်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အတွေ့အကြုံ နည်းပါးနိုင်ပါသည်။ မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း အစီအစဉ်များကို အောင်မြင်စွာအကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် မြေယာအသုံးပြုမှုစည်းမျဉ်းများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမူဝါဒများ၊ အထောက်အကူပြု ဥပဒေ မူဘောင်များ၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံများအပြင် ဒေသတွင်း အခြေအနေများနှင့် မြေယာ အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ အမြစ်တွယ်နေသည့် ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို စေ့စေ့စပ်စပ် သိရှိနားလည်ရန် လိုအပ်သည်။
• အခြေခံအဆောက်အဦ ကုန်ကျစရိတ်ကို မထေမိစေပါ။ မြေယာပေါင်းစည်းခြင်းဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်နည်းသည် မြေယာ ကုန်ကျစရိတ်များကို ရစေသော်လည်း အခြေခံအဆောက်အအုံ တည်ဆောက်ရန် ကုန်ကျစရိတ်များကို မရစေပါ။ အကောင်အထည်မဖော်မီ အုပ်ချုပ်ရေး၊ အကောင်အထည်ဖော်ရေးနှင့် တည်ဆောက်ရေး ကုန်ကျစရိတ်များအတွက် လုံလောက်သော ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ရင်းမြစ်များရှိကြောင်း သေချာစေရန် အရေးကြီးသည့်အပြင် အခြား ဘဏ္ဍာငွေရှာဖွေရေး ရင်းမြစ်များလည်း လိုအပ်နိုင်ပါသည်။
• မြေပိုင်ရှင်များ၏သဘောတူညီမှုရရှိရေး ဆောင်ရွက်ရာတွင် ခက်ခဲမှုကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ငန်းများကိုနှောင့်နှေးစေနိုင်ပါသည်။ မြေပိုင်ရှင်များသည် ဖွံ့ဖြိုးရေး ဆောင်ရွက်မှုများ၏ အကျိုးကျေးဇူးများကို လက်ခံယုံကြည်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ရင်းမြစ်များစွာ ကုန်ဆုံးစေနိုင်ပြီး အခြေခံအဆောက်အအုံ တည်ဆောက်ရေးကို ရပ်တန့်သွားစေနိုင်သည့် မဆုံးနိုင်သော အငြင်းပွားမှုများကို ပြုလုပ်ပြီး မြေယာပေါင်း စည်းခြင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ဆန့်ကျင်နိုင်ပါသည်။

အလားအလာရှိသော အကျိုးအမြတ်များ

• မြေယာရရှိရေးဆောင်ရွက်ရာတွင် ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသော နည်းလမ်းဖြစ်နိုင်သည်။ ကောင်းမွန်စွာ အကောင်အထည်ဖော်ပါက မြေယာပေါင်းစည်းခြင်းသည် ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ရန် အကောင်းဆုံးမြေကို ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသော နည်းလမ်းဖြင့်ရရှိနိုင်ပြီး ပိုင်ရှင်များက ဈေးနှုန်းကို သဘောမတူပါက သို့မဟုတ် ပြောင်းရွှေ့ရန် စိတ်အားထက်သန်ခြင်းမရှိပါက ငွေကြေးကုန်ကျမှုများပြီး လိုအပ်သည်ထက် ပိုကြာနိုင်သည့် မြေသိမ်းခြင်းကဲ့သို့ အစိုးရမှ ညှိနှိုင်းပေးရခြင်းများ မလိုအပ်နိုင်ပါ။
• ရှိပြီးသားရပ်ရွာများအား ပြောင်းရွှေ့နေရာချထားရခြင်းကို ကန့်သတ်နိုင်ပါသည်။ မြေယာပေါင်းစည်းခြင်းသည် မြေယာကို လက်ရှိ မြေပိုင်ရှင်များထံ ပြန်ပေးမည်ဖြစ်သောကြောင့် ရှိပြီးသား ရပ်ရွာများကို အလုံးစုံ ပြောင်းရွှေ့နေရာချထားရခြင်းမရှိဘဲ မြေကွက်များကို ပိုမိုတိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်စေပါသည်။
• သက်ဆိုင်သူများအကြားကုန်ကျစရိတ်များနှင့် အကျိုးခံစားခွင့်များကို မျှဝေထားပါသည်။ အစိုးရကမြေယာကို ဝယ်ယူရန် မလိုအပ်သောကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးရေး ဆောင်ရွက်မှု၏ ကုန်ကျစရိတ်နှင့် အကျိုးခံစားခွင့်များကို အစိုးရ၊ အများပြည်သူနှင့် မြေပိုင်ရှင်များ အကြား မျှဝေထားသည်။

ရင်းမြစ်များ/ထပ်ဆောင်း အချက်အလက်များ

• OECD (2022)။ မြေယာ တန်ဖိုး ရယူခြင်းဆိုင်ရာ မူဝါဒများ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စုစည်းမှု။ ဤဝက်ဘ်ဆိုက်စာမျက်နှာတွင်ဖတ်ရှုနိုင်သည်- https://www.oecd-ilibrary.org/urban-rural-and-regional-development/global-compendium-of-land-value-capture-policies_4f9559ee-en
• ADB (2022)။ တောင်အာရှဒေသတွင် မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း- တန်းတူညီမျှမှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရှိပြီး အားလုံးပါဝင်သည့် မြို့ပြ တိုးချဲ့ရေးအတွက် လေ့လာသင်ယူခဲ့သည့် သင်ခန်းစာများ။ ဤဝက်ဘ်ဆိုက်စာမျက်နှာတွင်ဖတ်ရှုနိုင်သည်- https://www.adb.org/sites/default/files/public ation/767671/sawp-088-land-pooling-south-asia-lessons-learned.pdf
• ADB (2020)။ နီပေါနိုင်ငံတွင် မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း- စီစဉ်ထားသော မြို့ပြ “ကျွန်းများ” မှ မြို့တော် ဆီသို့ အသွင်ပြောင်းလဲခြင်း။ ဤဝက်ဆိုဒ်စာမျက်နှာတွင်ဖတ်ရှုနိုင်သည်- https://www.adb.org/sites/default/files/publication/626076/sawp-072-land-pooling-nepal.pdf
• ဥပဒေရေးရာ ကိစ္စရပ်တွင် ကျွမ်းကျင်မှုရှိသူ။ မြေယာပေါင်းစည်းခြင်း အဓိပ္ပာယ်။ ဤဝက်ဘ်ဆိုက်စာမျက်နှာတွင်ဖတ်ရှုနိုင်သည်- https://www.lawinsider.com/dictionary/land-pooling