ဘဏ္ဍာငွေရယူမှုနည်းလမ်းနှင့် ပမာဏ

ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရန်ပုံငွေများမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ 45 သန်း

နောက်ခံအကြောင်းအရာ

လာအို ပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတ (Lao PDR) နိုင်ငံ၏ မြောက်အလယ်ပိုင်း တောင်တန်းဒေသတွင် တည်ရှိသည့် လောင်ပရာဘန်သည် အမည်တူ ပြည်နယ်မြို့တော်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ 2018 ခုနှစ်တွင် မြို့တော် အဆင့်အတန်း သတ်မှတ်ပေးထားသည့် လောင်ပရာဘန်တွင် ရွာပေါင်း 115 ရွာ ပါဝင်သည့်အပြင် မဲခေါင်မြစ်နှင့် နမ့်ခမ်းမြစ်တို့ ဆုံရာမြို့ဖြစ်ပြီး 774 စတုရန်း ကီလိုမီတာ ကျယ်ဝန်းသည်။ နောက်ဆုံးပေါ် တရားဝင် ဒေတာများအရ 2015 ခုနှစ်တွင် လောင်ပရာဘန်၌ လူဦးရေ 90,313 ဦးရှိခဲ့ပြီး အဓိကအားဖြင့် အဓိက မြို့တော်တွင် စုစည်းထားသည်။ 1995 ခုနှစ်မှ 2015 ခုနှစ်အထိ လူဦးရေ 68% တိုးလာပြီး နှစ်စဉ် 2.6% ခန့် တိုးလာသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အဓိက မြို့တော်ကို နှစ်စဉ် 117% သို့မဟုတ် 5.3% တိုးချဲ့ခဲ့သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် လူဦးရေ တိုးတက်လာသော်လည်း အမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းရေးဇုန် (ZPP) သည် လူနေအိမ် အဆောက်အဦများကို ဧည့်သည်တည်းခိုရန် ဟိုတယ်များနှင့် စားသောက်ဆိုင်များကဲ့သို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အဆောက်အဦများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလျက်ရှိသောကြောင့် ကျဆင်းမှုကို တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။

ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ပြည်တွင်း စီးပွားရေး၏ အဓိက ပဲ့ကိုင်ရှင်ဖြစ်သည်။ လောင်ပရာဘန်ကို 1995 ခုနှစ်တွင် ယူနက်စကို (UNESCO) ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ် နေရာတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဤသတ်မှတ်ချက်သည် 1995 ခုနှစ်တွင် 20,000 မှ 2019 ခုနှစ်တွင် 638,000 အထိ နိုင်ငံတကာမှ လာရောက်လည်ပတ်သူများ သိသိသာသာ မြင့်တက်လာစေခဲ့သည်။ 2019 ခုနှစ်တွင် COVID-19 ကပ်ရောဂါက ခရီးသွား လုပ်ငန်းအပေါ် သက်ရောက်မှုမရှိခင်လေးတွင် စီရင်စုသည် ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသည်အဖြစ် ရောက်လာသူ စုစုပေါင်း 860,035 ဦးကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည့်အပြင် 2018 ခုနှစ်ထက် 13.9% တိုးလာပြီး 26% မှာ ပြည်တွင်းမှ လာရောက်လည်ပတ်သူများဖြစ်သည်။ ကပ်ရောဂါနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ခရီးသွားလာမှု ကန့်သတ်ချက်များကြောင့် 2019 ခုနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက 2020 ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတကာမှ ရောက်ရှိလာသူ 68% သိသိသာသာ ကျဆင်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ 2022 ခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းက လာရောက်လည်ပတ်သူ 280,000 ဦးဖြင့် စံချိန်တင် မြင့်တက်သွားမှုသို့ ရောက်ရှိသွားစဉ် နိုင်ငံတကာ လည်ပတ်သူဦးရေမှာ 257,000 သို့ ပြန်ခုန်တက်လာသည်။

လောင်ပရာဘန်သည် ကပ်ရောဂါ၏ သက်ရောက်မှုမှ ပြန်လည်နာလန်ထူလာသည်နှင့်အမျှ နှစ်စဉ် လာရောက်လည်ပတ်သူ အရေအတွက် ဆက်လက်တိုးလာမည်ဟု မျှော်မှန်းထားပြီး မြို့တော်၏ မြို့ပြ အဆောက်အဦများ (ဆိုလိုသည်မှာ- အစိုင်အခဲဖြစ်သော အမှိုက် စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် ရေဆိုးသန့်စင်ရေး အဆောက်အဦများ၊ မြို့ပြ လမ်းမများနှင့် လူသွားလမ်းများအပြင် အများပိုင် စိမ်းလန်းစိုပြည်သောနေရာ) ကို ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော ပုံစံဖြင့် ဆက်လက်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ကြောင်း သေချာစေရန်အတွက် အဆင့်မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်ပါမည်။ မြို့တော်က နိုင်ငံသားများ၏ ဘဝအဆင့်အတန်းကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ၎င်း၏ ကြွယ်ဝသော အမွေအနှစ်ကို ထိန်းသိမ်းသည့် နည်းလမ်းဖြင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန် ပိုမိုကောင်းမွန်သော မြို့ပြ အခြေခံအဆောက်အအုံ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဝန်ဆောင်မှုများ လိုအပ်ပါမည်။

ချဉ်းကပ်ပုံ

အဆိုပြုထားသော စီမံကိန်းက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အရည်အသွေး နိမ့်ကျခြင်း၊ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှု၊ သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်များနှင့် နေထိုင်နိုင်မှု လျော့နည်းသွားခြင်းကြောင့် သက်ရောက်မှုရှိသည့် မဟာမဲခေါင် ဒေသခွဲ (GMS) မြောက်-တောင် စီးပွားရေး စင်္ကြံလမ်းရှိ မြို့တော်တစ်ခုဖြစ်သည့် လောင်ပရာဘန်ရှိ ရေရှည်တည်တံ့နိုင်သော၊ အားလုံးပါဝင်ပြီး ဒဏ်ခံနိုင်သည့် မြို့ပြ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ပံ့ပိုးပေးပါမည်။ ကဏ္ဍပေါင်းစုံ စီမံကိန်းဆိုင်ရာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများက (i) မြို့ပြ အခြေခံ အဆောက်အအုံနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ၏ အရည်အသွေးနှင့် အာမခံလုပ်ငန်းကို မြှင့်တင်ပေးပါမည်၊ (ii) ရာသီဥတုနှင့် သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်ဒဏ် ခံနိုင်ရည်ရှိသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု လမ်းကြောင်းများကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် စွမ်းဆောင်ရည်ကို အားကောင်းလာစေပါမည်၊ (iii) အားလုံးပါဝင်ပြီး ကျား၊ မ တုံ့ပြန်မှုရှိသော မြို့ပြ စီမံကိန်းကို မြှင့်တင်ပေးပါမည်၊ ထို့အပြင် (iv) အမျိုးသမီးများ၏ ခေါင်းဆောင်မှုနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာပေးခြင်းကို တိုးမြှင့်ပေးပါမည်။ စီမံကိန်းက 2031 ခုနှစ်တွင် နေထိုင်သူ 104,500 ဦးနှင့် နှစ်စဉ် လာရောက်လည်ပတ်သူ 1.3 သန်းကို အကျိုးပြုမည်ဟု မျှော်လင့်ထားသည်။

ADB က စီမံကိန်းကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးရန် အောက်ပါ ရင်းမြစ်များကို ခွဲဝေသတ်မှတ်ပေးထားသည်- အမေရိကန်ဒေါ်လာ 45 သန်းအနက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ 35 သန်းကို ဘဏ္ဍာငွေ ရှာဖွေခြင်းမှတစ်ဆင့် ပံ့ပိုးပေးထားပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ 10 သန်းမှာ ထောက်ပံ့ပေးသည့်ငွေဖြစ်သည်။ အစိုးရသည် ထောက်ပံ့ထည့်ဝင်သော ပစ္စည်းများ၊ အခွန်များနှင့် အကောက်အခွန်များ စသည့် ပုံစံဖြင့် $1 သန်းဖိုးကို အစားထိုး ထောက်ပံ့ပါမည်။ စီမံကိန်းကို 2024 ခုနှစ်မှ 2030 ခုနှစ်အထိ အကောင်အထည်ဖော်သွားပါမည်။ အာရှဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဘဏ် (ADB) လမ်းညွှန်ချက်များကို လိုက်နာ၍ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတွင် 2025 ခုနှစ်မှ 2049 ခုနှစ်အထိ 25 နှစ်ကျော်ကြာ စီမံကိန်းရှိသည့် အခြေအနေနှင့် စီမံကိန်း မရှိသည့် အခြေအနေတွင် နှိုင်းယှဉ်ထားသည့် ကုန်ကျစရိတ်များနှင့် အကျိုးခံစားခွင့်များ ပါဝင်သည်။

ရလဒ်များ

စီမံကိန်းက မြို့ပြ အခြေခံအဆောက်အအုံကို မြှင့်တင်ကာ အားလုံးပါဝင်ပြီး ဒဏ်ခံနိုင်သော မြို့ပြနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဝန်ဆောင်မှုများအတွက် ပိုမိုခိုင်မာသော ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ သတ်မှတ်ထားသော ရလဒ်များတွင် ပါဝင်သည်မှာ-

ရလဒ် 1- လက်ရှိ 17.1 ဟက်တာ ကျယ်ဝန်းသော အမှိုက်ပုံကို အေရိုးဗစ်တစ်ပိုင်း ဇီဝဓာတ်ပေါင်းဖို ဆဲလ်များ၊ မီသိန်းဓာတ် ဖမ်းယူမှုနှင့် မီးတောက်သည့် စနစ်များအပြင် သဘာဝကို အခြေခံထားသော တုံ့ပြန်မှုမရှိသည့် ဆိုလာနှင့် ကျူတော ဖြေရှင်းချက်များကို အသုံးပြုသည့် မိလ္လာကန်မှ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းနှင့် စွန့်ပစ် အမှိုက်တို့မှ စိမ့်ဝင်သော အရည်ကို သန့်စင်ပေးသည့် အထောက်အကူပြု ပစ္စည်းများ ပါရှိသည့် စီမံခန့်ခွဲထားသော မြေဖို့ရာတွင်သုံးမည့် အမှိုက်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခြင်းဖြင့် မြို့ပြ အခြေခံအဆောက်အအုံကို အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်း။ ထို့အပြင် ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်သော ပစ္စည်းများကို ပြန်လည်ရယူရန်အတွက် အထောက်အကူပြု ပစ္စည်းများကို တီထွင်ပါမည်။ စီမံကိန်းက ဒေသမှထွက်သော အရိပ်ရ သစ်ပင်များကို တိုးမြှင့်ခြင်းနှင့် စမတ်ကျသော အလွန်ဆိုးသည့် အညစ်အကြေး စစ်ထုတ်မှုများ ပါရှိသည့် မုန်တိုင်းရေမြောင်းများ ထားရှိခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်သွားမည့် 16 ကီလိုမီတာရှိသော မြို့ပြ လမ်းမများကိုလည်း ပြန်လည်ပြင်ဆင်ပေးပါမည်။ ထို့အပြင် 8 ကီလိုမီတာရှိသော လူသွားလမ်းများကို စွမ်းအင် သက်သာသော လမ်းမီးများဖြင့် အလင်းပေးပါမည်။

ရလဒ် 2- စီမံကိန်းက အားလုံးပါဝင်ပြီး ဒဏ်ခံနိုင်သော မြို့ပြနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဝန်ဆောင်မှုများအတွက် အထောက်အကူပြုသည့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို အားဖြည့်ပေးပါမည်။ လောင်ပရာဘန်မြို့တော်ရှိ အခြေခံ အဆောက်အအုံကို တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် ပြုလုပ်မှုများနှင့်အတူ အားလုံးပါဝင်ပြီး ကျား၊ မ တုံ့ပြန်သော မြို့ပြဆိုင်ရာ လွှမ်းခြုံရေးဆွဲထားသော စီမံချက်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်ချက်များကို ဖန်တီးပါမည်။ အဆိုပါ လမ်းညွှန်ချက်များတွင် ကျား၊ မ ကွာဟချက်များကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အပြင် ရာသီဥတုနှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ဒဏ်ခံနိုင်မှုကို မြှင့်တင်ရန် သီးခြား လုပ်ဆောင်ချက်များ ပါဝင်ပါမည်။

ရလဒ် 3- စီမံကိန်းက ရေပေးဝေမှု၊ ရေဆိုးနုတ်စနစ်၊ အစိုးရ အလုပ်များနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍများတွင် အမျိုးသမီး အရာရှိများကို ရည်ရွယ်သည့် အမျိုးသားအဆင့် အဆင့်မြင့် ပညာရေးနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဆိုင်ရာ သင်တန်း ပညာသင်ဆု ပရိုဂရမ်မှတစ်ဆင့် အမျိုးသမီးများ၏ ခေါင်းဆောင်မှုနှင့် အလုပ်အကိုင်ကို တိုးတက်လာစေပါမည်။ ဤစီမံကိန်းက သင်ယူသူများ၏ ဦးစားပေးပေါ် အခြေခံ၍ အင်ဂျင်နီယာ၊ မြို့ပြ စီမံကိန်း၊ အစိုးရ စီမံခန့်ခွဲမှု၊ ဘဏ္ဍာရေးအပြင် အမွေအနှစ်နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း စီမံခန့်ခွဲမှုကဲ့သို့ နယ်ပယ်များတွင် ရေတို စီမံခန့်ခွဲရေး ပရိုဂရမ်များအပါအဝင် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ၊ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် ခေါင်းဆောင်မှု သင်တန်းကို ပံ့ပိုးပေးပါမည်။