ဘဏ္ဍာငွေရယူမှုနည်းလမ်းနှင့် ပမာဏ

ပြည်သူပိုင်ဈေးကို ဖွံဖြိုးတိုးတက်စေမည့် အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး (PPP) စာချုပ်။ စီမံကိန်းတန်ဖိုးဖြစ်သော အမေရိကန်ဒေါ်လာ 6 သန်း (2020 ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ₱ 300 သန်းကို အခြေခံ၍) တန်ဖိုးရှိ စီမံကိန်းအား တင်သွင်းအဆိုပြုချက် လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုမှတစ်ဆင့် ချပေးခဲ့ပါသည်။

နောက်ခံအကြောင်းအရာ

လွန်ခဲ့သည့် နှစ် 30 အတွင်း၊ အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ (PPP များ) သည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ အလုံးစုံတိုးတက်မှု မဟာဗျူဟာ၏ အဓိကဗဟိုချက်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံကိန်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအစီအစဉ်များတွင် နိုင်ငံတော်အဆင့်၊ ဒေသအဆင့်နှင့် ဒေသန္တရအဆင့် အစိုးရများအနေဖြင့် အချင်းချင်း၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ဦးစားပေးများကို ပံ့ပိုးပေးလျက် တက်တက်ကြွကြွနှင့် မရပ်မနား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ပါဝင်သည်။ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားလျက် နိုင်ငံတော်အစိုးရက မူဝါဒများနှင့် ကျယ်ပြန့်သော စီးပွားရေးဆိုင်ရာရည်မှန်းချက်များကို ချမှတ်ပါသည်။

မန်ဒလုယန်မြို့သည် မက်ထရိုမနီလာတွင် အသေးဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။ လူဦးရေ 278,000 ရှိသော ဤမြို့သည် 12 စတုရန်းမီတာခန့်သာ ကျယ်ဝန်းသည်။ အများပြည်သူပိုင်ဈေးသည် အဓိက သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် ကလန်တောင် လမ်းတစ်လျှောက် စတုရန်းမီတာ 7,500 ကျယ်ဝန်းသော မြို့တော်၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ရှိခဲ့သည်။ 1991 ခုနှစ်တွင် မီးလောင်မှုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဈေးအဆောက်အဦအများစုမှာ သစ်သားဖြင့်ပြုလုပ်ထားသောကြောင့် မီးလောင်ပျက်စီးခဲ့သည်။ အစိုးရမှ ယာယီဖြေရှင်းချက်အနေဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းဈေးသည် 500 ခန့်ကို အဆိုပါဧရိယာအတွင်း လမ်းများနှင့် လူသွားစင်္ကြံများတစ်လျှောက် ဈေးဆိုင်များ ဖွင့်လှစ်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ဤအစီအစဉ်ကြောင့် ယာဉ်ကြောပိတ်ဆို့မှုနှင့် မိလ္လာဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ဖြစ်စေခဲ့ပြီး ဖြေရှင်းမှုမှာ လက်တွေ့မကျကြောင်း လျင်မြန်စွာ သက်သေပြခဲ့သည်။

အများပြည်သူပိုင်ဈေးကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်းသည် မြို့တော်အစိုးရအတွက် ဦးစားပေးကိစ္စတစ်ခုဖြစ်လာသော်လည်း စီမံကိန်းအတွက် ဘဏ္ဍာငွေထောက်ပံ့မှုသည် ၎င်း၏ စွမ်းဆောင်ရည်ထက် ကျော်လွန်နေပါသည်။ ပြည်တွင်းအတိုးနှုန်းသည် နှစ်စဉ် ပျမ်းမျှ 18% ခန့် မြင့်မားနေပြီး ဆောက်လုပ်ရေးအတွက် လိုအပ်သည့် ထပ်ဆောင်းကြွေးမြီများကို မြို့တော်က ရယူရန် မဖြစ်နိုင်ခဲ့ပါ။ မြို့တော်အစိုးရသည် စျေးဆိုင်ပိုင်ရှင်များကို ငွေကြေးများစွာ ကောက်ခံပါက ဝင်ငွေနည်းပါးသော ဒေသခံများအတွက် ကုန်ပစ္စည်းဈေးနှုန်းများ မြင့်မားလာမည်ကို စိုးရိမ်ခဲ့သည်။

ချဉ်းကပ်ပုံ

ဤပြဿနာများကိုဖြေရှင်းရန် မြို့တော်အစိုးရက ပျံကျဈေးသည်များ ဈေးရောင်းနိုင်ရန် သင့်တော်သောနေရာတစ်ခုပေး၍ သွားလာသူများအတွက် ပလက်ဖောင်းကိုရှင်းလင်းပေးပြီး ပြည်သူပိုင်ဈေးအသစ်တစ်ခု တည်ဆောက်ရန်ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ The Marketplace ဟု အမည်ပေးထားသည့် ခုနစ်ထပ် ရောင်းဝယ်ရေး တွင် ပြည်သူပိုင်ဈေးတစ်ခု၊ လမ်းမျက်နှာစာ စတိုးဆိုင်များ၊ ကားရပ်နားရန်နေရာ၊ အရောင်းဆိုင်များ၊ စတိုးဆိုင်များ၊ ဘိုးလင်းကစားရုံနှင့်  

1991 ခုနှစ်တွင် မန်ဒလုယန်မြို့အစိုးရသည် စျေးအဆောက်အအုံတည်ဆောက်ရန်အတွက် PPP စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ အဆိုပြုချက်တင်သွင်းစေသောစနစ်မှတစ်ဆင့် စီမံကိန်းပေးအပ်ခဲ့ပြီး စီမံကိန်းအတွက် ဖွဲ့စည်းထားသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းစုဖြစ်သည့် Macro Founders and Developers Inc (MFD) က စီမံကိန်းကို လေလံအောင်မြင်ရရှိခဲ့သည်။

ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းရှင်များသည် စီးပွားရေးစင်တာ မြေညီထပ်တွင် အများပိုင်ဈေးကို တည်ဆောက်ပြီး ဆောက်လုပ်ပြီးစီးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် မြို့တော်အစိုးရထံ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခဲ့သည်။ ဆိုင်ခန်းတစ်ဝက်ကို မြို့တော်အစိုးရမှ ဆောက်လုပ်ခဲ့ပြီး ကျန်တစ်ဝက်ကို ဈေးဆိုင်ပိုင်ရှင်များမှ မြို့နေပြည်သူများနှင့် ဈေးဆိုင်ပိုင်ရှင်များအဖွဲ့အစည်းတို့အကြား သဘောတူညီမှုအရ ဆောက်လုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မြို့တော်အစိုးရသည် ပြည်သူပိုင်စျေးကို စီမံခန့်ခွဲ့ပြီး ဈေးခန်းခများ ကောက်ခံကာ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှုနှင့် လုံခြုံရေးကို Macro Founders and Developers Inc (MFD) သို့ လုပ်ပိုင်ခွင့် ချပေးခဲ့ပါသည်။

စီးပွားရေးစင်တာအဆောက်အဦ၏ ကျန်ရှိနေသည့်အပိုင်းများကို တည်ဆောက်-လုပ်ဆောင်-လွှဲပြောင်း (BOT) စနစ်ဖြင့် ဖော်ဆောင်ခဲ့ပြီး စင်တာအဆောက်အဦ လည်ပတ်ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းခြင်းအတွက် MFD အား နှစ် 40 လုပ်ငန်းလုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ပေးခဲ့သည်။ မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို အစိုးရမှ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသော်လည်း MFD အနေဖြင့် ငှားရမ်းခပေးဆောင်ရန် မလိုပါ။ MFD သည် ၎င်း၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသော အရင်းအနှီးကို ပြန်လည်ရယူရန်နှင့် ၎င်း၏ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကုန်ကျစရိတ်များကို ကာမိစေရန် စီးပွားရေးစင်တာမှရရှိသော ဝင်ငွေများကို အသုံးပြုပြီး အစိုးရအနေဖြင့် ဝင်ငွေအပေါ် အချိုးတစ်ခုမှ မရရှိပါ။ MFD သည် စီးပွားရေးစင်တာအဆောက်အဦ၏ လည်ပတ်ဆောင်ရွက်မှုနှင့် ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှုကို မြို့တော်အစိုးရထံ နောက် အနှစ် 40 အကြာတွင် ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးမည်ဖြစ်သည်။

စီမံကိန်းကုန်ကျစရိတ်မှာ ကနဦးတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ 6 သန်းဖြစ်ပြီး ဘဏ္ဍာငွေဖွဲ့စည်းပုံမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည်-

• စီမံကိန်းကုန်ကျစရိတ်၏ 50% ကို ချေးငွေဖြင့် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အာရှဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဘဏ်၏ လုပ်ငန်းခွဲတစ်ခုဖြစ်သည့် အာရှ ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကော်ပိုရေးရှင်း (Asian Financing and Investment Corporation) သည် စီမံကိန်းအတွက် လျှော့ပေါ့နှုန်းဖြင့် 10 နှစ် ချေးငွေ ပေးအပ်ခဲ့သည်။
• ကျန်ငွေများကို MFD မှ အစုရှယ်ယာထည့်ဝင်မှုများနှင့် စျေးဆိုင်များနှင့် ပရဟိတအဖွဲ့အစည်းများမှ ကြိုတင်ပေးငွေများမှ ရရှိခဲ့သည်။ MFD အစုရှယ်ယာထည့်ဝင်မှုသည် စီမံကိန်းကုန်ကျစရိတ်၏ 25% ဖြစ်ပြီး အခြား 25% သည် ဆိုင်များနှင့် ပရဟိတအဖွဲ့အစည်းများမှ ပေးဆောင်သော စရန်ငွေများမှဖြစ်သည်။

စီမံကိန်းအဆုံးသတ်ကုန်ကျစရိတ်မှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ 9 သန်းဖြစ်သော်လည်း ကုန်သွယ်မှုအလားအလာမြင့်မားသောကြောင့် MFD သည် ဆောက်လုပ်ရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများကို လက်ခံပြီး ရှယ်ယာတိုးမြှင့်ထည့်ဝင်မှုပြုလုပ်၍ ပိုမိုကုန်ကျငွေပမာဏကို ကျခံခဲ့ပါသည်။

ရလဒ်များ

စီမံကိန်းသည် အောင်မြင်သည်ဟု ယူဆရပြီး ပုဂ္ဂလိက ဖွံ့ဖြိုးရေးဆောင်ရွက်သူအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအပေါ်မှ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်သော ပြန်လည်ရရှိမှု ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည့် လုံလောက်သော အခွန်ဝင်ငွေများရရှိခဲ့သည်။ မန်ဒလုယန်မြို့တော်အစိုးရအနေဖြင့်လည်း ပြည်သူပိုင်ကုန်စိမ်းဈေးလည်ပတ်မှုမှ ဝင်ငွေအပြင် လုပ်ငန်းခွန်၊ လိုင်စင်နှင့် စီးပွားရေးစင်တာရှိ ငှားရမ်းသူများထံမှ ရရှိသော ငှားရမ်းခများလည်း ရရှိပြီး အကျိုးအမြတ်ရှိခဲ့ပါသည်။

ပြည်သူပိုင် ဈေးသစ်နှင့် စျေးဝယ်စင်တာများ ဆောက်လုပ်ခြင်းသည် ရေရှည်အလုပ်အကိုင်ပေါင်း 600 ခန့် ဖန်တီးပေးခဲ့ပြီး ကွန်ကရစ်ရေနှုတ်မြောင်းများဖြင့် ရေကြီးရေလျှံမှုကို လျော့ပါးသက်သာစေကာ အနီးနားပတ်ဝန်းကျင်ကို ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ပြုပြင်ပေးခဲ့သည်။ စီမံကိန်း၏အောင်မြင်မှုကြောင့် ယခုအခါ ၎င်းကို ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် PPP အတွက် စံပြတစ်ခု  အသုံးပြုလျက်ရှိသည်။