ឧបករណ៍ហិរញ្ញប្បទាន និងចំនួនទឹកប្រាក់
ការសាងសង់រោងចក្រថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យត្រូវបានរៀបចំសម្របសម្រួល ដោយប្រើប្រាស់សហហិរញ្ញវត្ថុសម្បទានដែលមានការចំណាយសរុបចំនួន 41 លានដុល្លារអាមេរិក ដែលក្នុងនោះមានជំនួយពីកម្មវិធីសហហិរញ្ញប្បទានរបស់ ប្រទេសកាណាដា-កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមូលនិធិអន្តរជាតិចំនួន 4 លានដុល្លារអាមេរិក។
ជីវប្រវត្តិ
មុននឹងមាន COVID-19 ប្រទេសកម្ពុជាបាននិងកំពុងមានការរីកចម្រើនផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងក្លាំងខ្លា អត្រាចំនួនតំបន់ដែលមានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់កើនឡើង និងកំណើនត្រូវគ្នានៃតម្រូវការថាមពល។ ទោះបីជាមានការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចនាពេលថ្មីៗនេះក៏ដោយ ប្រទេសកម្ពុជានៅតែបន្តខំប្រឹងឱ្យតាមទាន់កំណើនតម្រូវការយ៉ាងឆាប់រហ័ស ទន្ទឹមនឹងបន្តពង្រីកលទ្ធភាពទៅដល់តំបន់ដែលមិនទាន់មានថាមពលប្រើប្រាស់ រួមទាំងដោះស្រាយបញ្ហាសុវត្ថិភាពថាមពល និងតម្លៃសមរម្យ និងមានចីរភាពខាងបរិស្ថាន។ យោងទៅតាមទីភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិ ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសដែលមានអត្រាចំនួនតំបន់ដែលមានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ទាបបំផុតទីពីរ ក្នុងចំណោមប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គិតត្រឹមឆ្នាំ 2024 នេះ។ ជិតមួយលានគ្រួសារនៅប្រទេសកម្ពុជាខ្វះខាតបណ្តាញអគ្គិសនី ហើយពឹងផ្អែកលើភ្លើងអាគុយ អុស និងឥន្ធនៈតាមបែបបុរាណផ្សេងៗទៀតមកបង្កើតជាថាមពល។ លើសពីនោះទៅទៀត តម្លៃពន្ធលើអគ្គិសនីខ្ពស់នៅប្រទេសកម្ពុជាធ្វើឱ្យលទ្ធភាពផ្គត់ផ្គង់មានតម្លៃថ្លៃពេកសម្រាប់ប្រជាជនក្រីក្រ បង្អាក់ដល់ភាពប្រកួតប្រជែង និងរារាំងការវិនិយោគ។
កត្តានេះបានបង្ហាញឱ្យឃើញពីតម្រូវការបន្ទាន់សម្រាប់ថាមពលស្អាតបន្ថែមទៀតនៅប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាក់ទងនឹងការកើនឡើងតម្រូវការយ៉ាងឆាប់រហ័ស សុវត្ថិភាព និងតម្លៃសមរម្យនៃថាមពល និងមានចីរភាពខាងបរិស្ថាន។
វិធីសាស្រ្ត
កម្រោងនេះត្រូវបានធ្វើឡើងនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ប្រទេសកម្ពុជា នៅលើផ្ទៃដីប្រមាណ 100 ហិកតា ដែលមានចម្ងាយ 60 គីឡូម៉ែត្រ នាភាគពាយព្យនៃរាជធានីភ្នំពេញ។ លទ្ធផលនៃកម្រិតរបស់គម្រោងដែលរំពឹងទុកសំខាន់ៗនោះគឺ ផលប៉ះពាល់ទៅលើបរិស្ថានតាមរយៈការកាត់បន្ថយការបំភាយកាបូនឌីអុកស៊ីត (CO2) នៅពេលផលិតផល និងផលប៉ះពាល់ដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធតាមរយៈការជួយដោះស្រាយតម្រូវការថាមពលដែលកំពុងកើនឡើងនៅកម្ពុជា។ លើសពីគម្រោងនេះ ការវិនិយោគក៏ត្រូវបានរំពឹងទុកថានឹងជួយបង្កើនភាពធន់នៃទីផ្សារ និងការប្រកួតប្រជែងតាមរយៈការជួយលើការដេញថ្លៃមួយក្នុងចំណោមការដេញថ្លៃផ្សេងទៀតលើថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យលើកដំបូងរបស់ប្រទេស និងបង្ហាញពីតួនាទីនៃគម្រោងថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យខ្នាតធំក្នុងការរួមបញ្ចូលប្រភពផលិតថាមពលអគ្គិសនីរបស់ប្រទេស។
គម្រោងនេះរួមមានរោងចក្រថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ 60 មេហ្គាវ៉ាត់ ដែលមានទីតាំងនៅលើផ្ទៃដីប្រមាណ 100 ហិកតា ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានចម្ងាយប្រហែល 60 គីឡូម៉ែត្រ នាភាគពាយព្យនៃរាជធានីភ្នំពេញ។ ការសាងសង់បានចាប់ផ្តើមនៅខែមេសា ឆ្នាំ 2021 ហើយរោងចក្រក៏ត្រូវបានចាប់ផ្តើមដំណើរការនៅខែមិថុនា ឆ្នាំ 2022។ រោងចក្រនេះផ្គត់ផ្គង់អគ្គិសនីទៅដល់អគ្គិសនីកម្ពុជា (EDC) ដែលជាសេវាផ្គត់ផ្គង់ថាមពលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋរបស់កម្ពុជា ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងទិញថាមពល (PPA) រយៈពេល 20 ឆ្នាំ។ គម្រោងនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយក្រុមហ៊ុន Prime Road Alternative (ប្រទេសកម្ពុជា) Co., Ltd (PRAC) ដែលជាដំណើរក្នុងគោលបំណងពិសេសមួយដែលបង្កើតឡើងដោយក្រុមហ៊ុន Prime Road Power PCL (Prime Road)។
គម្រោងនេះបានចំណាយប្រាក់សរុបអស់ប្រមាណ 41 លានដុល្លារអាមេរិក ដោយក្នុងនោះមានរហូតដល់ទៅ 4 លានដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានផ្ដល់ជាហិរញ្ញប្បទានដោយមូលនិធិផ្ទាល់របស់ IFC និង 4 លានដុល្លារអាមេរិកទៀតពីកម្មវិធីសហ-ហិរញ្ញប្បទានរបស់ប្រទេសកាណាដា-កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមូលនិធិអន្តរជាតិ (BCFP)។ សហហិរញ្ញប្បទានត្រូវបានគាំទ្រដោយធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី និងទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងៗទៀត។ BCFP គឺជាដៃគូរសហការរវាងរដ្ឋាភិបាលប្រទេសកាណាដា និង IFC ដើម្បីជំរុញការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានពីវិស័យឯកជនដើម្បីជាកាតាលីករលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលធន់ កសិកម្មដែលមានភាពឆ្លាតវៃចំពោះអាកាសធាតុ និងថាមពលកកើតឡើងវិញ។ ដៃគូសហការនេះផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានសម្បទាន (ពោលគឺ ហិរញ្ញប្បទានក្រោមលក្ខខណ្ឌទីផ្សារ) សម្រាប់គម្រោងដែលដឹកនាំដោយវិស័យឯកជននៅទូទាំងពិភពលោក។
សម្រាប់កម្រោង Kamong Solar ឧបត្ថម្ភធនដែលត្រូវបានផ្តល់ដោយផ្នែកសហហិរញ្ញប្បទានត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថាមានចំនួន 1.8% នៃតម្លៃគម្រោងសរុប។ ការប៉ាន់ប្រមាណនេះគឺផ្អែកទៅលើភាពខុសគ្នារវាង (i) “តម្លៃយោង” (យកតម្លៃទីផ្សារប្រសិនបើមាន, តម្លៃដែលបានគណនាដោយប្រើគំរូតម្លៃរបស់ IFC ដែលរួមមានធាតុសំខាន់បីគឺ ហានិភ័យ ការចំណាយ និងប្រាក់ចំណេញ ឬយកតម្លៃដែលចរចារួច) និង (ii) “តម្លៃសម្បទាន” ដែលត្រូវបានគិតថ្លៃដោយសហវិនិយោគហិរញ្ញប្បទានសម្បទានចម្រុះ។ ជំនួយទ្រទ្រង់នេះត្រូវបានផ្តល់ជូនជាមុនដល់អ្នកដេញថ្លៃនានាដែលជាផ្នែកមួយនៃដំណើរការដេញថ្លៃប្រកបដោយការប្រកួតប្រជែង ដើម្បីលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួម និងជំរុញឱ្យមានលទ្ធផលនៃតម្លៃពន្ធអគ្គិសនីធ្លាក់ចុះ និងជំរុញឱ្យមានតម្លៃដែលសមរម្យអាចជាវបាន។
លទ្ធផល
សមាសធាតុសហហិរញ្ញប្បទានបានលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកដេញថ្លៃនានា និងបានគាំទ្រគម្រោងនេះឱ្យសម្រេចបានលើការបង់ពន្ធទិញថាមពលយ៉ាងទាបបំផុតមួយក្នុងចំណោមពន្ធផ្សេងទៀត នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ គម្រោងនេះសម្រេចបាននូវការកើនឡើងទៅលលើការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលដែលអាចទុកចិត្តបាន មានតម្លៃសមរម្យ និងស្អាតសម្រាប់ប្រជាជនដែលកំពុងមានការកើនឡើង (គម្រោងនេះក៏មានការកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នកាបូនឌីអុកស៊ីតជិត 100,000 តោនក្នុងមួយឆ្នាំ) ហើយ Kampong Solar ក៏បានធ្វើឱ្យខ្លួនជាគំរូដ៏រឹងមាំមួយសម្រាប់ការដេញថ្លៃគម្រោងថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យនាពេលអនាគតនៅក្នុងប្រទេសផងដែរ។
ចំណុចស្វែងយល់
ការប្រើប្រាស់ហិរញ្ញវត្ថុសម្បទានប្រកបដោយវិន័យ
មេរៀនដ៏សំខាន់មួយដែលយើងបានសិក្សាស្វែងយល់គឺថា ការផ្តល់លក្ខខណ្ឌអនុគ្រោះពីកម្ចី BCFP ជាមុនដល់អ្នកដេញថ្លៃនានាគឺជាផ្នែកមួយនៃដំណើរការដេញថ្លៃប្រកបដោយការប្រកួតប្រជែងដែលបានជំរុញឱ្យមានការចូលរួមក្នុងគម្រោងដ៏មានឥទ្ធិពលខ្ពស់មួយនេះ និងបានជួយបន្ធូរបន្ថយថ្លៃពន្ធអគ្គិសនី និងនាំឱ្យទទួលបានលទ្ធផលមួយគឺ ការជំរុញឱ្យមានតម្លៃសមរម្យអាចជាវបាន។ ការប្រើប្រាស់ហិរញ្ញវត្ថុសម្បទានប្រកបដោយវិន័យ ដើម្បីបង្កើនការវិនិយោគឯកជនដែលមានភាពឆ្លាតវៃសម្រាប់អាកាសធាតុ ដែលពិបាកនឹងធ្វើនៅក្នុងបរិបទផ្សេង ជួយធានាថាទីផ្សារនឹងមិនមានការខូចទ្រង់ទ្រាយ ហើយទីផ្សារថ្មីទាំងនេះអាចនៅតែបន្តលើលក្ខខណ្ឌពាណិជ្ជកម្មពេញលេញនាពេលអនាគត។
ភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាជាមួយគោលបំណងនៃមូលនិធិ។
គម្រោងនេះមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាយ៉ាងខ្លាំងជាមួយនឹងគោលបំណងរបស់ BCFP ក្នុងការជំរុញកហិរញ្ញប្បទានពីវិស័យឯកជនសម្រាប់គាំទ្រហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលធន់ កសិកម្មដែលមានភាពឆ្លាតវៃសម្រាប់អាកាសធាតុ និងថាមពលកកើតឡើងវិញ។
លទ្ធភាពពង្រីកសមត្ថភាព និងលទ្ធភាពយកទៅអនុវត្តឡើងវិញ
គម្រោងនេះបានបង្កើតគំរូមួយដ៏ជោគជ័យសម្រាប់គម្រោងថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យនៅកម្ពុជានាពេលអនាគត។ ដំណើរការដេញថ្លៃប្រកបដោយការប្រកួតប្រជែង និងវិធីសាស្រ្តហិរញ្ញប្បទានសម្បទានអាចយកទៅអនុវត្តឡើងវិញ ដើម្បីទាក់ទាញការវិនិយោគ និងកាត់បន្ថយការចំណាយក្នុងគម្រោងដែលស្រដៀងគ្នា។
ប្រភព/ព័ត៌មានបន្ថែម
- កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមូលនិធិអន្តរជាតិ សេចក្ដីសង្ខេបអំពីព័ត៌មានវិនិយោគ-គម្រោងលេខ 42750 របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ មាននៅលើគេហទំព័រ៖ https://disclosures.ifc.org/project-detail/SII/42750/kampong-solar
- កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមូលនិធិអន្តរជាតិ ការអនុវត្តកម្មវិធីសហហិរញ្ញប្បទានអាកាសធាតុរបស់ប្រទេសកាណាដា-កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមូលនិធិអន្តរជាតិឆ្នាំ 2022, របាយការណ៍វឌ្ឍនភាព មាននៅលើគេហទំព័រ៖ https://www.ifc.org/content/dam/ifc/doclink/2022/2022-ifc-canada-blended-finance-progress-report.pdf
